Teoria wychowania

zdalnie

Celem przedmiotu jest osiągnięcie założonych efektów kształcenia poprzez realizację określonych zadań dydaktycznych. Wyposażenie studentów w wiedzę z zakresu teoretycznych założeń pedagogiki opiekuńczo – wychowawczej, jej przedmiotem, zakresem, treścią oraz terminologią, wprowadzenie w problematykę opieki i wychowania w rodzinie, środowisku lokalnym oraz różnego typu placówkach opiekuńczo – wychowawczych; kształtowanie umiejętności wczesnego rozpoznawania problemów dziecka i rodziny oraz stosowania zintegrowanych działań opiekuńczo – wychowawczych wobec dziecka oraz całej rodziny; kształtowanie refleksyjnego stosunku do własnych oddziaływań oraz twórczej postawy w rozwiązywaniu problemów opiekuńczo – wychowawczych.

Teoria wychowania jako dyscyplina pedagogiczna: aparatura pojęciowa, geneza, ewolucja; wychowanie jako proces wielowymiarowy,

wychowanie do wartości, pseudowychowanie; aksjologiczne podstawy wychowania – wartości źródłem wychowania; cele wychowania;

struktura procesu wychowania; dziedziny wychowania; idea podmiotowości w refleksji nad wychowaniem; proces samowychowania;

nauczyciel wobec edukacyjnych wyzwań współczesnej rzeczywistości; trudności wychowawcze – przyczyny, przejawy i zapobieganie;

uczeń zdolny w procesie wychowania; rola indywidualności dziecka w procesie wychowania.

:

Treści programowe

1. Wykłady

1. Teoria wychowania jako dyscyplina pedagogiczna. Geneza i ewolucja teorii wychowania – 2 godz.

2. Wychowanie. Pojęcia – znaczenie – dylematy. Socjalizacja a wychowanie– 2 godz.

3. Aksjologiczne podstawy wychowania – wartości źródłem wychowania. Cele wychowania – kontrowersje wobec celów wychowania– 2

godz.

4. Struktura procesu wychowania: ideał wychowania, cele, metody i środki wychowania– 2 godz.

5. Dziedziny wychowania (wychowanie moralne, estetyczne, umysłowe, zdrowotne i fizyczne) – 2 godz.

6. Idea podmiotowości w refleksji nad wychowaniem– 2 godz.

7. Proces samowychowania – istota, struktura, właściwości– 2 godz.

8. Nauczyciel wobec edukacyjnych wyzwań współczesnej rzeczywistości– 2 godz.

2. Ćwiczenia

1. Zajęcia organizacyjne. Poznanie grupy, omówienie programu, wymagań i warunków zaliczania przedmiotu. Podstawowa terminologia z

zakresu teorii wychowania – 2 godz.

2. Wychowanie jako proces wielowymiarowy. Struktura pedagogicznego obrazu wychowania – 2 godz.

3. Aspekt teleologiczny w wychowaniu. Cele wychowania – ich źródła i trudności w stanowieniu – 2 godz.

4. „Wychowanie do wartości” – idea i proces – 2 godz.

5. „Wizje” autorytetu we współczesnym świecie – 2 godz.

6. Pseudowychowanie – przeciwieństwo wychowania – 2 godz.

7. Błędy wychowawcze – nieprawidłowości procesu wychowania – 2 godz.

8. Trudności wychowawcze – przyczyny, przejawy i zapobieganie; uczeń zdolny w procesie wychowania i nauczania; rola indywidualności

dziecka w procesie wychowania. – 2 godz.

Literatura podstawowa

1. Wykłady

1. Górniewicz J., Teoria wychowania – wybrane problemy, Olsztyńska Szkoła Wyższa, Olsztyn 2008.

2. Kwieciński Z., Śliwerski B. (red.), Pedagogika. Podręcznik akademicki. T.1 i 2, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003.

3. Łobocki M., Teoria wychowania w zarysie, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2006.

4. Łobocki M., Wychowanie moralne w zarysie, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2007.

5. Milerski B., Śliwerski B. (red.), Pedagogika. Leksykon, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000.

6. Muszyński H., Zarys teorii wychowania, PWN, Warszawa 1981.

7. Okoń W., Nowy Słownik Pedagogiczny, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 2001.

8. Okoń W., Wszystko o wychowaniu, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 2009.

9. Petrykowski P., Podstawy teorii wychowania. Wprowadzenie w problematykę, Wyższa Szkoła Humanistyczno-Ekonomiczna we

Włocławku, Włocławek 2003.

10. Śliwerski B., Współczesne teorie i nurty wychowania, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2007.

2. Ćwiczenia

1. Brezinka W., Wychowanie i pedagogika. W dobie przemian kulturowych, Wydawnictwo WAM, Kraków 2005.

2. Dąbrowska T. E., Wojciechowska-Charlak B., Między praktyką a teorią wychowania, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-

Skłodowskiej, Lublin 1996.

3. Gurycka A., Błąd w wychowaniu, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1990.

4. Jaworska T., Leppert R., Wprowadzenie do pedagogiki. Wybór tekstów, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 1996.

5. Kubiak-Szymborska E., Zając D., Podstawowe problemy teorii wychowania. Kontekst współczesnych przemian, Wydawnictwo WERS,

Bydgoszcz 2006.

6. Śliwerski B., Program wychowawczy szkoły, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2001.

7. Tchorzewski A. M. de, Wstęp do teorii wychowania, Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum w Krakowie, Kraków 2018.

8. Wagner I., Stałość czy zmienność autorytetów. Pedagogiczno-społeczne studium funkcjonowania i degradacji autorytetu w

zmieniającym się społeczeństwie, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2005.

Literatura uzupełniająca

1. Badora S., Marzec D., Kosmala J., Komunikacja i podmiotowość w relacjach szkolnych, Wydawnictwo WSP, Częstochowa 2001.

2. Badziukiewicz B., Sałasiński M., Vademecum wychowawcy, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 2005.

3. Banach Cz., Z polską edukacją w XXI wiek. Wyzwania i zadania, Jelenia Góra 2000.

4. Christopher Cindy J., Nauczyciel – rodzic, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2004.

5. Denek K., Zimny T. M. (red.), Edukacja jutra, Agencja Promocji Nauki i Kultury MENOS, Częstochowa 2000.

6. Górniewicz J. (red.), Dylematy współczesnej edukacji, Wydawnictwo Edukacyjne „Akapit”, Toruń 2007.

7. Kosyrz Z., Osobowość wychowawcy, Wydawnictwo „Pedagogium” Wyższej Szkoły Pedagogiki Resocjalizacyjnej w Warszawie,

Warszawa 2005.

8. Konarzewski K. (red.), Sztuka nauczania. Czynności nauczyciela, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005.

9. Konarzewski K. (red.), Sztuka nauczania. Szkoła, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005.

10. Kupisiewicz Cz., Kupisiewicz M. (red.), Słownik pedagogiczny, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009.

11. Libiszowska – Żółtkowska M., Ostrowska K. (red.), Agresja w szkole. Diagnoza i profilaktyka, „Difin”, Warszawa 2008.

12. Muchacka B., Czaja-Chudyba I., Smółka L., Edukacyjne i wychowawcze wyzwania nauczyciela w przedszkolu i szkole podstawowej,

WN, Kielce 2012.

13. Muchacka B., Czaja-Chudyba I., Strategia wspierania strukturyzacji wiedzy dziecka w sytuacjach edukacyjnych, Oficyna Wydawnicza

„Impuls”, Kraków 2007.

14. Włodarski Z., Hankała A., Nauczanie i wychowanie jako stymulacja rozwoju człowieka, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2004.

Wiedza

PED1P_W01

Student zna miejsce teorii wychowania w systemie nauk pedagogicznych, posiada uporządkowaną wiedzę na temat teorii wychowania

jako subdyscypliny pedagogiki obejmującej określoną terminologię, teorię oraz metodykę, rozumie przedmiotowe i metodologiczne

powiązania teorii wychowania z innymi dyscyplinami naukowymi z obszaru nauk pedagogicznych Posiada podstawową, uporządkowaną

wiedzę na temat podstawowych koncepcji pedagogicznych w zakresie procesu wychowania. Student zna elementarną terminologię

używaną w obszarze nauk o wychowaniu, ze szczególnym uwzględnieniem obszaru zainteresowań teorii wychowania, zna genezę

kształtowania się teorii wychowania, rozumie jej źródła oraz zastosowanie w obrębie pokrewnych dyscyplin naukowych.

PED1P_W06

Student zna podstawowe teorie dotyczące procesu, socjalizacji, wychowania, kształcenia, uczenia się i nauczania, rozumie różnorodne

uwarunkowania tych procesów oraz przyczyny różnych zaburzeń i dysfunkcji występujących w ich przebiegu.

PED1P_W07

Student posiada uporządkowaną wiedzę na temat funkcjonowania podstawowych środowiskach wychowawczych, ich specyfiki oraz

procesów w nich zachodzących. Student ma uporządkowaną wiedzę na temat procesów wychowania i kształcenia oraz specyfiki ich

przebiegu w instytucjach i placówkach edukacyjnych.

Umiejętności

PED1P_U02

Student potrafi wykorzystać podstawową wiedzę z obszaru teorii wychowania oraz powiązanych z nią subdyscyplin pedagogicznych w

celu analizowania i interpretowania problemów edukacyjnych, wychowawczych, opiekuńczych, kulturalnych.

PED1P_U03

Student potrafi dokonać diagnozy, analizy oraz prognozy sytuacji i zjawisk społecznych zachodzących w działalności wychowawczej oraz

dokonać ich powiązania z innymi obszarami szeroko rozumianej edukacyjnej. Student potrafi zaproponować strategie służące

rozwiązywaniu określonych problemów występujących w obszarze szeroko rozumianego procesu opiekuńczo-wychowawczego. Student w

precyzyjny i spójny sposób wypowiada się w mowie i piśmie na temat ogólnej teorii wszechstronnego rozwoju człowieka oraz jego

uwarunkowań.

Kompetencje społeczne

PED1P_K01

Student potrafi samodzielnie i krytycznie dokonać samooceny własnych kompetencji zawodowych i osobistych. Student jest świadomy

poziomu swoich kompetencji interpersonalnych i dąży do wytyczenia ścieżki swego dalszego rozwoju w zakresie kształtowania

umiejętności wychowawczych. Student jest otwarty na doskonalenie umiejętności konstruktywnego zachowania się w trudnych i

konfliktowych sytuacjach, rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się zawodowego i rozwoju osobistego, .uzupełnia i doskonali nabytą

wiedzę i umiejętności, poszerzone o wymiar interdyscyplinarny, wyznacza kierunki własnego rozwoju i kształcenia.

PED1P_K04

Student ma świadomość odpowiedzialności za zachowanie dziedzictwa kulturowego regionu, kraju, Europy, rozumiejąc jego ogromne

znaczenie w kształtowaniu osobowości młodych pokoleń. Student odznacza się dojrzałością i zaangażowaniem w projektowaniu,

planowaniu i realizowaniu zadań dydaktyczno-wychowawczych, w podejmowanej działalności badawczej posługuje się zasadami i

normami etycznymi.

Weryfikacja efektów uczenia się

Efekty uczenia się uznaje się za osiągnięte, jeżeli student otrzymał oceny pozytywne ze wszystkich ocenianych form jego aktywności

weryfikowanych wskazanymi wyżej metodami weryfikacji.

Wagi mające wpływ na ocenę końcową

(dla wykładu)

Ow = E x 0,5+M x 0,3 + P x 0,2

Esej refleksyjny naukowy podejmujący ważną problematykę wychowawczą (ocena E) 0,5

Prezentacja multimedialna (ocena M) 0,3

Postawa na zajęciach (czynny udział w zajęciach, dyskusja dydaktyczna, wpisy na forum merytorycznym na platformie Platon, zaangażowanie edukacyjne, obecność) (ocena P) 0,2

(dla ćwiczeń)

Wagi mające wpływ na ocenę końcową

Oćw = M x 0,5 + P x 0,5

Prezentacja multimedialna (ocena M) 0,5

Postawa na zajęciach (czynny udział w zajęciach, dyskusja dydaktyczna, zaangażowanie edukacyjne, obecność)

(ocena P) 0,5

Ocena za przedmiot (wykład/ćwiczenia)jest ustalana zgodnie z zasadą:

- bardzo dobry 4,75-5,0

- dobry plus 4,5-4,74

- dobry 4,0-4,49

- dostateczny plus 3,5-3,99

- dostateczny 3,0-3,49